یکی از ژانرهای پرطرفدار عکاسی، بعد از عکاسی پرتره است که امروز می خواهیم به ویژگی های اساسی آن بپردازیم. عکاسی منظره یا لنداسکیپ یک نوع از عکاسی است که علاوه بر تکنیک شامل احساس و حس عکاس در آن لحظه است. حضور در طبیعت و ثبت لحظات کاری است که امروزه بسیاری از افراد انجام می‌دهند. مهم‌ترین نکته در عکاسی لذت بردن از لحظات است.به خصوص عکاسی منظره که فرصت تجربه‌ی هوای تازه و فضای آرام را فراهم می‌کند. در این مقاله به ابعاد تکنیکی و غیر تکنیکی این ژانر عکاسی می‌پردازیم.
عکاسی لنداسکیپ(Landscape) چیست؟
عکاسی منظره به ثبت چشم اندازهای طبیعی و فضای باز گفته می‌شود. بهترین تصاویر از جمله چشم اندازهای وسیع تا جزئیات کوچک، ارتباط عکاس با طبیعت و درک او از دنیای اطراف را نشان می‌دهند. عکاسی منظره بهترین فرصت برای رهایی از شلوغی های شهری و روزمره گی است. عکاسی منظره برای برخی افراد به معنی ساعت ها و روز ها سفر و جستجوی زیبایی است. برخی هم رؤیای تبدیل شدن به عکاس تمام وقت حرفه‌ای در سر دارند و به چشم سرگرمی به عکاسی منظره نگاه نمی‌کنند.
قبل از اینکه نکات عکاسی لنداسکیپ (Landscape) را شروع کنیم باید تفاوت آن را با عکاسی طبیعت بدانیم.
در عکاسی لنداسکیپ، ما برای مثال از تصویری که زیباست و کمتر در شهر دیده می شود عکس می گیریم که شاید در آن المان انسانی باشد اما محیط شهری و زندگی شهری خیلی در آن دخالتی ندارد.
شروع عکاسی منظره
الهام گرفتن در عکاسی منظره طبیعی اهمیت زیادی دارد. منبع الهام شما کجا است؟ داشتن یک حس و اینکه این حس از کجا سرچشمه می گیرد. حس اضطراب،خشم، امید، ترس، شادی می‌توانید این منبع را در زندگی روزمره‌ی خود هم پیدا کنید: فیلم‌ها، مجموعه‌ها، هنرهای بصری، رویدادهای جدید و هر چیزی که در اطرافتان است. اگر ایده‌ای دارید شروع کنید. منبع الهام عکاسی منظره می‌تواند یک موقعیت یا مکان خاص باشد. می‌توانید از چشم‌اندازی نزدیک به خانه‌ی خود عکاسی کنید یا به دوردست ها بروید.
.
تجهیزات عکاسی منظره
دوربین عکاسی
دوربین‌های دیجیتال به سه دسته تقسیم می‌شوند:
دوربین‌های point and shoot یا کامپکت
دوربین‌های DSLR
دوربین‌های بدون آینه
دوربین‌های point and shoot دوربین‌های دیجیتالی کوچکی هستند که اغلب تازه کارها از آن ها استفاده می‌کنند. لنز این دوربین ها قابل تعویض نیست و حسگر های کوچکی دارند که کیفیت تصویر را محدود می‌کنند. دوربین های پوینت اند شوت معمولا برای ثبت تصاویر فوری به کار می‌روند. اگر در عکاسی جدی هستید، نیاز به دوربینی با سنسور بزرگتر، تنظیمات دستی و قابلیت تعویض لنز دارید.
دوربین‌های DSLR به دلایل متعدد محبوب ترین نوع دوربین برای عکاسی منظره هستند. با این دوربین ها می‌توانید با فرمت RAW عکاسی کنید و حداکثر جزئیات تصویر را ثبت کنید. این دوربین ها از حالت‌های مختلف عکاسی از جمله حالت دستی برخوردار هستند. DSLR ها همچنین دارای حسگرهای بزرگی هستند که می‌توانید انواع لنزها را روی آن‌ها نصب کنید.
دوربین های بدون آینه فناوری نسبتا جدیدی هستند. مشخصات این دوربین ها با DSLR ها یکسان است اما فاقد مکانیزم داخلی مثل آینه هستند. به همین دلیل دوربین‌های بدون آینه معمولا سبک‌تر و کوچک‌تر هستند اما ارزان‌تر نیستند. در هر صورت اگر وزن و اندازه معیارهای مهمی برای شما هستند می‌توانید از دوربین‌های بدون آینه استفاده کنید.
برای عکاسی لنداسکیپ به یک لنز واید احتیاج است که این لنز واید بهتر است بر دوربین های فول فریم متصل شود تا دوربین های کراپ دار!
در دوربین های فول فریم برای مثال اگر لنز ۲۲-۱۰ را وصل کنید واقعا فوکال ۱۰ می دهد.
اما در دوربین های کراپدار مثلا اگر نیکون باشد ضریب 1.5 خواهد داد که ۱۰ می شود ۱۵ و دوربین های کانن ضریب 1.6 پس در واقع فاصله کانونی 16 را می دهد!
البته ممکن است به یک لنز تله ۲۰۰-۷۰ و یا ۷۰-۲۴ هم نیاز پیدا کنید!
سه‌پایه
سه‌پایه یکی از تجهیزات مهم برای عکاسی لنداسکیپ است. وقتی نور زیادی در منظره عکاسی وجود داشته باشد می‌توانید با دست عکاسی کنید اما در موقعیت های کم نور مثل طلوع یا غروب خورشید نیاز به سه پایه ای دارید تا بتوان از سرعت های شاتر پایین‌تر استفاده کنید.
بیشتر تکنیک های عکاسی منظره نیازمند استفاده از سرعت شاتر پائین هستند. انتخاب نوع سه پایه بسیار حائز اهمیت است. برای مثال یک سه پایه‌ی ارزان به اندازه‌ی کافی برای ثابت نگه داشتن دوربین و لنز یا در برابر انواع بادها قوی نیست. خرید این نوع سه پایه‌ها اصلا به صرفه نیستند. اگر برای خرید یک سه پایه‌ی مناسب و محکم از برندی معتبر هزینه کنید می‌توانید تا مدت‌ها از آن استفاده کنید. همچنین از مقدار تحمل بار سه‌پایه‌ی خود اطمینان پیدا کنید تا مطمئن شوید تا مدت طولانی می‌تواند دوربین را نگه دارد.ما پیشنهاد می کنیم به سه پایه های موجود در سایت هم نگاهی بیندازید.
تجهیزات مورد نیاز برای عکاسی لنداسکیپ
می‌توانید در کیف دوربین خود بر اساس نیاز و موقعیت، تجهیزات ذیل را هم اضافه کنید.
- کنترل ریموت: برای عکاسی به روش لانگ اکسپوژر بدون لمس دوربین می‌توانید از کنترل ریموت استفاده کنید. استفاده از کنترل راه دور همچنین برای اکسپوژرهای طولانی‌تر از ۳۰ ثانیه مفید است.
- خیمه برای دوربین: همیشه بارانی های پلاستیکی یا با کیفیت را به دنبال داشته باشید. در عکاسی منظره هیچ وقت نمی‌دانید چه اتفاقی رخ می‌دهد و آب و هوا چگونه تغییر می‌کند.
- پاک‌کننده‌ی لنز: از پارچه های با کیفیت مخصوص شیشه و لنز استفاده شود.
- پاوربانک: وجود یک پاوربانک همیشه برای شارژ دوربین لازم است. برخی دوربین های امروزی با پاوربانک هم شارژ می‌شوند.
- چراغ قوه: چراغ‌قوه به‌ویژه برای حرکت در مه یا تاریکی مطلق لازم است.
- پهپاد: پهپادها می‌توانند زاویه‌های بزرگتر و وسیع‌تری را برای ثبت تصاویر منظره در اختیار قرار دهند. این روزها پهپادها در عکاسی منظره به محبوبیت بالایی رسیده‌اند. این ابزارها کوچک و قابل حمل هستند. البته وجود پهپاد یک امر ضروری نیست و به دلخواه می‌توان از آن استفاده کرد.
تصویر زیبای پهپادی در هلند
پیدا کردن لوکیشن خوب برای عکاسی لنداسکیپ
نکته مهم شناخت لوکیشن مدنظرتان و فصل مناسب آن لوکیشن است است که باید به یاد داشته باشید.داشتن روحیه گردشگری و دیدن و کشف مناطق بکر لازمه این ژانر از عکاسی است.
تنظیمات دوربین برای عکاسی منظره
تنظیمات دوربین بر اساس نوع منظره، زمان روز و آب و هوا متغیر هستند اما به طور کلی تنظیمات اولیه را می‌توان به شرح ذیل تقسیم بندی کرد.
گشودگی دیافراگم
گشودگی دیافراگم یکی از مهم‌ترین تنظیمات عکاسی منظره است که عمق میدان و وضوح تصویر به آن وابسته است. در عکاسی منظره معمولا می‌خواهیم بخش زیادی از تصویر در فوکوس باشد. به همین دلیل معمولا از گشودگی های دیافراگم نزدیک به f/11 برای رسیدن به چشم انداز فوکوس بالا استفاده می‌شود. به طور کلی برای عکاسی استاندارد منظره (مانند عکاسی از یک منظره‌ی معمولی در طول روز)، گشودگی دیافراگم بین f/7.1 و f/13 مناسب است. در این محدوده کل تصویر در فوکوس قرار می‌گیرد و وضوح کافی را دارد.
سرعت شاتر
سرعت شاتر در عکاسی منظره کاملا به موقعیت بستگی دارد. هنگامی که حرکت زیادی در منظره وجود ندارد سرعت شاتر اهمیت چندانی ندارد. به‌طور کلی گشودگی دیافراگم و سرعت شاتر مناسب به نوردهی درست کمک می‌کند. تنظیم سرعت شاتر کاملا به مقدار نور و زمانی از روز بستگی دارد.
اگر از سوژه های پرسرعت مثل پرنده‌ها عکاسی می‌کنید، سرعت شاتل ایده‌آل می‌تواند ۱/۱۰۰۰ ثانیه باشد و تمام حرکات را به‌صورت کامل ثبت کند. برای عکاسی از آبشار می‌توانید از سرعت شاتر بالا یا پائین استفاده کنید. سرعت شاتر بالا برای زمانی است که می خواهید از قطرات آب با جزئیات و بافت بالا عکس بگیرید. با کاهش سرعت شاتر به ۱/۵۰ ثانیه یا حتی یک ثانیه ظاهر آبشار به‌طور کامل تغییر می‌کند و حالتی ابریشمی به خود می گیرد.
ایزو (ISO)
برای عکاسی منظره بهتر است از پایین‌ترین ایزوی دوربین خود استفاده کنید که اغلب ایزوی ۱۰۰ و روی برخی دوربین‌ها ایزوی ۶۴ یا ۲۰۰ است. در ایزوی پائین بیشترین مقدار داینامیک رنج و کمترین مقدار نویز را خواهید داشت. از ایزوهای بالاتری مثل ۱۶۰۰ یا ۳۲۰۰ هم می توان هنگام شب استفاده کنید.
عکاسی در حالت RAW
اغلب افراد به عکاسی با فرمت خروجی JPG عادت دارند که تنظیمات پیش‌فرض اغلب دوربین‌ها است. JPG فرمتی فشرده است به این معنی که برخی داده‌هایی که دوربین ثبت می‌کند برای رسیدن به فایل کوچک‌تر نادیده گرفته می‌شوند. از سوی دیگر فرمت RAW کاملا غیر فشرده است و هیچ اطلاعاتی را از عکس حذف نمی‌کند.
نتیجه‌ی عکاسی در حالت RAW، فایلی پرحجم است که می‌توانید از طریق Adobe Camera RAW، لایت روم، فتوشاپ و دیگر نرم‌افزارهای ویرایشگر تصویر آن را باز کنید. برای عکاسی منظره بهتر است در این حالت عکاسی کنید تا بعدا بتوانید تنظیمات نور و جزئیات را تغییر بدهید. اگر همیشه در حالت JPG عکاسی می‌کنید می‌توانید حالت ترکیبی RAW+JPEG دوربین را امتحان کنید. به این صورت هر دو فرمت خروجی را خواهید داشت.
نمایی از نرم‌افزار Adobe Camera Raw که برای تنظیم نور و رنگ تصاویر Raw به کار می‌رود
حالت عکاسی منظره
دوربین‌های عکاسی حرفه‌ای دارای تنظیمات مختلفی به نام حالت یا مود (Mode) عکاسی هستند که به این ترتیب دسته‌بندی می‌شوند:
حالت auto یا خودکار
حالت اولویت دیافراگم (aperture priority)
حالت اولویت شاتر (shutter priority)
حالت برنامه (program)
حالت دستی (manual)
برای عکاسی منظره حالت اولویت دیافراگم توصیه می‌شود این حالت روی دوربین‌ها با حرف اختصاری A یا Av نشان داده می شوند.
علت استفاده از حالت اولویت دیافراگم این است که گشودگی دیافراگم می‌توان عمق میدان تصویر را کنترل کرد. عمق میدان به بخشی از تصویر گفته می‌شود که به‌طور کامل در فوکوس قرار می‌گیرد. در تصاویر منظره هم معمولا همه چیز باید در فوکوس باشد در نتیجه می‌توانید از تنظیمات f/11 یا f/18 در حالت اولویت دیافراگم استفاده کنید؛ اما گاهی اوقات هم می‌خواهید تنها یک سوژه واضح باشد و بخش زیادی از تصویر خارج از فوکوس باشد در این حالت می‌توانید از گشودگی دیافراگم f/4 یا f/5.6 استفاده کنید. استفاده از حالت اولویت دیافراگم امکان انتخاب بر اساس چشم‌انداز هنری را می‌دهد و دوربین هم بر همین اساس سرعت شاتر را انتخاب می‌کند.
نمونه‌ای از عمق میدان پائین که با بازتر شدن دریچه‌ی دیافراگم در مقادیری مثل f/4 به دست می‌آید
عمق میدان بالا: همه چیز تقریبا در فوکوس قرار دارد
حالت نورسنجی
نورسنجی ماتریسی متداول‌ترین حالت نورسنجی در عکاسی منظره است زیرا در این حالت دوربین اطلاعات نور را از کل بخش‌های قاب می‌خواند. نورسنجی ماتریسی بهترین حالت برای ثبت سایه روشن ها است. اما در صورتی که سایه‌های بسیاری تاریک یا روشنی‌های بسیاری درخشانی در تصویر وجود داشته باشند ممکن است نورسنج دوربین غیر فعال شود. در این شرایط می‌توانید به حالت نورسنجی نقطه‌ای سوییچ کنید. در این حالت دوربین قرائت‌های خود را بر اساس یک نقطه از قاب انجام می‌دهد.
نورسنجی نقطه‌ای
حالت فوکوس
دوربین‌های حرفه‌ای معمولا دارای چهار حالت فوکوس هستند:
فوکوس خودکار تک‌شات (single shot autofocus)
فوکوس خودکار اتوماتیک (automatic autofocus)
فوکوس خودکار پیوسته
فوکوس کاملا دستی
بهترین انتخاب برای عکاسی منظره فوکوس تک شات است زیرا تنها یک بار با نیمه فشردن دکمه‌ی شاتر فوکوس دوربین را تنظیم می‌کند. دیگر حالت‌های فوکوس زمانی مفید هستند که سوژه‌ای متحرک در قاب داشته و بتوان فوکوس را روی آن قفل کرد.
هیستوگرام
هنگام عکاسی سعی کنید هیستوگرام دوربین را نگاه کنید. دقت کنید قله‌ی هیستوگرام به سمت چپ یا راست متمایل نشده باشد. با هیستوگرام می‌توانید توزیع سایه روشن های تصویر را ببینید. در صورتی که یک طرف هیستوگرام بالا رفته باشد و نمودار در میانه نباشد، به این معنی می تواند باشد که جزئیات در بخش‌هایی از تصویر از بین رفته‌اند. این ویژگی به‌ویژه در ویرایش نهایی تصاویر خیلی مهم است.
پاناروما: اگر لنز در دسترس نبود می‌توان در حالت پاناروما عکاسی کرد. از حالت‌های پانارومای خودکار دوربین نباید استفاده کرد. بلکه می‌توان تصاویر را به صورت جداگانه گرفت. بهترین روش برای این کار ثبت تصاویر در حالت پرتره (عمودی) با هم پوشانی تقریبی ۵۰ درصد است. سپس می‌توان تصاویر را در نرم‌افزار لایت‌روم کنار یکدیگر قرار داد.
عکاسی به شیوه پاناروما که از کنار هم قرار دادن تصاویر هم‌پوشا ساخته شده است
انباشته‌سازی فوکوس: گاهی قصد داریم به پیش زمینه خیلی نزدیک شویم. در فاصله‌ی نزدیک حتی با گشودگی دیافراگم f/14 نمی‌توان همه چیز را در فوکوس نگه داشت. در این صورت می‌توان از تکنیکی به نام انباشته‌سازی فوکوس استفاده کرد. انباشته‌سازی فوکوس به معنی ثبت تصاویر متعدد است که با فاصله‌های کانونی متفاوت و سپس ترکیب آن‌ها از طریق ویرایش تصویر ساده است به‌طوری‌که همه چیز در نهایت فوکوس کنار هم قرار بگیرند.
نمونه‌ای از انباشته‌سازی فوکوس که برای قرار دادن لاله‌ها و نمای پس‌زمینه در فوکوس طراحی شده است
