دوربین عکاسی چگونه اختراع شد؟ نسل قدیمی دوربین های عکاسی چه خصوصیاتی داشتند؟ برای بسیاری از ما که به کار با دوربین های دیجیتالی معمول در این زمان، عادت کردیم، بسیار سخت است که نسل قبلی دوربین های عکاسی و یا همان دوربین های آنالوگ ( Analog) را به خاطر آورده و یا بتوانیم با آنها کار کنیم. به طور مثال دوربینهای قدیمی به صورت آنالوگ تصاویر را بر روی فیلم ثبت می کردند. دوربینهای امروزی تصاویر را بر روی کارت حافظه ذخیره میکنند
برای شناخت هر چه بیشتر دوربین عکاسی، بهتر است نخست با چگونگی اختراع آن دوربین و به وجود آمدن نسل دوربین های آنالوگ آشنا شویم.
معنی عکاسی چیست و پایه گذاران آن چه کسانی بودند؟
عکاسی ترجمه فتوگرافی ( Fotografi) است که فتوگرافی نیز به نوبه خود از واژه های یونانی نور و نگارش مشتق شدهاست.
به طور معمول گفته می شود دوربین عکاسی نخست در فرانسه و در قرن نوزدهم اختراع شد. اما باید بدانیم دوربین عکاسی توسط یک فرد اختراع نشده و شکل گیری و تکمیل آن، نتیجه تلاش بسیاری از افراد در زمینههای مختلف و اکتشافات و نوآوریهای آنان در طول تاریخ است. در یونان و چین باستان از یک دستگاه نوری بسیار ساده به نام camera obscura برای نمایش صحنه های زندگی واقعی روی یک سطح یا دیوار استفاده می شد.
دوربین سوراخ سوزنی
موزی فیلسوف چینی، ارسطو و اقلیدس ریاضیدانان یونانی در سده های ۵ و ۴ پیش از میلاد نحوه کارکرد دوربین سوراخ سوزنی را شرح دادهبودند. در یونان باستان عقیده بر این بود که نور از چشم به سمت اشیا میتابد و بازتاب آن باعث دیدن میشود. ارسطو و اقلیدس با استفاده از تئوری سوراخسوزنی تلاش کردند خلاف آن نظریه را ثابت کنند؛ آنها در پشت دوربینهای سوراخ سوزنی صفحهای نیمهمات قرار میدادند تا تصویر بازتابشده روی آن با چشم دیده شود. در قرن ششم میلادی، آنتمیوس ریاضیدان بیزانسی در آزمایشهای خود از دوربین تاریکخانهای استفاده کرد
ابن هیثم تئوری دوربین سوراخ سوزنی را گسترش داد و در مشاهدات خورشید گرفتگی خود از وسیلهای به نام «جعبه تاریک» استفاده کرده بود. بسیاری او را پایهگذار عکاسی میدانند. او که مخترع ذره بین است، برای نخستینبار از دوربین سوراخ سوزنی و دوربین تاریکخانه ای در آزمایشهایش جهت بررسی خواص نور استفاده کرد.
همزمان تحولات مهم دیگری نیز در علوم فیزیک و شیمی روی داد که کمک بزرگی به تولد دوربین عکاسی کرد.
دیافراگم و کارکرد عدسی دردوربین تاریکخانه ای
آلبرتوس ماگنوس در 13 میلادی نیترات نقره و ژرژ فابریسیوس نقره کلرید را کشف کردند. دانیل باربارو در سال1568 میلادی نحوه عملکرد دیافراگم و کارکرد عدسی دردوربین تاریکخانه ای را شرح داد.ویلهلم هومبرگ در سال 1694 میلادی توضیح داد که نور چگونه برخی از مواد شیمیایی را تاریک میکند. در سال ۱۷۵۷ یکی از مهمترین عوامل قطعی برای پیشرفت در عکاسی فراهم شد و آن این بود که بکاری تأثیر نور را روی یک طبقه نقره کلرید کشف نمود. و در سال 1802 میلادی توماس وجوود انگلیسی توانست بر روی سطحهای حساس شده با نیترات نقره تصویر شفافی به دست آورد.
اتاقک تاریک
از سویی دیگر تا قرن شانزدهم میلادی، دانشمندان از یک اتاقک تاریک به عنوان چیزی شبیه به دوربین استفاده میکرد. برای این منظور اتاق مکعب مستطیل کوچکی را که هرگز نوری به درون آن راه نمییافت، آماده میکردند، در وجه جلوی آن سوراخی به قطر تقریبی یک میلیمتر ایجاد میکردند، بدین ترتیب تصویر مناظر روبروی وجه دارای سوراخ روی دیوار یا پرده در وجه مقابل سوراخ در داخل اتاق منعکس مینمودند. این تصویر به صورت معکوس و بسته به قطر سوراخ وضوح بیشتر یا کمتری داشت به صورتیکه هرچه قطر سوراخ کمتر بود، وضوح بیشتر یا به عکس با افزایش قطر سوراخ تصویر روشنتر با وضوح کمتری حاصل میگشت. البته این دستگاه بیشتر برای نمایش و نقاشی به کار میرفت و نقاشان اروپایی با نشاندن سوژه در جلوی سوراخ یا قرار دادن اتاقک در روبروی سن معروف میباشد.
نقاشی و عکاسی
بنابراین اگر گفته شود انگیزه عکاسان اولیه یافتن یک محمل هنری بودند و نه در اختراع دستگاهی برای ثبت تصاویر و عکاسی، سخنی به گزاف نگفته ایم. به عنوان مثال داگر خود نقاشی ماهر بود که احتمالاً برای عمیقتر کردن پرسپکتیو دیورارهای نقاشی شده عظیم خویش که در دهههای سوم و چهارم قرن ۱۹ در پاریس رواج داشت به دوربین عکاسی روی آورد. و یا فاکس تالیت پس از آنکه در جریان تعطیلاتش از یک اتاق تاریک عکاسی به عنوان ابزاری برای ثبت مناظر استفاده کرد. عکاسی را جانشین طراحی و وسیلهای برای تکثیر تصاویر پنداشت. علاقه همه بنیانگذاران عکاسی به قدرت هنری محمل یا بازاری که کشف کرده بودند در عکس هایشان بازتاب یافتهاست. نخستین عکس داگر تقلیدی است از طبیعت بیجان که شاردن مبتکر آن بود. قایق بادبانی اثر فاکس تالیت به نقاشیهای دریایی نقاشان انگلیسی همان دوره شباهت دارد.
نخستین دوربین های عکاسی
اما در همان دوره، انقلاب صنعتی در اورپا به سرعت گسترش یافته و از جمله مهمترین تبعات آن انقلاب، سرعت بخشیدن به انجام اموری بود که قبلا با تانی و گذر مدت زیادی به انجام میرسید. اتاق تاریک عکاسی و یا عکاسخانه نیز لاجرم میباید به همین سرنوشت دچار میشد. بدین ترتیب زمینه و بستر لازم برای اختراع نخستین دوربین های عکاسی در قرن نوزدهم فراهم گردید و عکاسی دستخوش یک رشته اصلاحات سریع مانند اختراع عدسیهای بهتر، نگاتیوهای شیشهای و روشهای جدید شیمیایی شد که به تولید امولوسیون های حساس تر و تصاویر پایدارتر انجامید.
نخستین دوربین چگونه ساخته شد؟
نخستین دوربین بنابر عقیده اروپاییان به دست نیوتن ابداع شد که به رابرت ون لی ون هوک نیز نسبت داده میشود. اما باید گفت در سال ۱۸۲۲ مخترعی فرانسوی به نامژوزف نیسفور نیپس(۱۷۶۵-۱۸۳۳) توانست نخستین تصویر تثبیت شدهٔ دائمی را تولید کند. نخستین کار بر جای مانده از او به ۴ سال بعد از این تاریخ مربوط میشود. نیپس بعدها با یک عکاس جوانتر به نام لوئی ژاک ماندداگر (۱۷۸۹-۱۸۵۱) که طراح دوربین عکاسی پیشرفته تری بود به همکاری پرداخت.
پس از ۱۰ سال دیگر که صرف تحقیقات شیمایی و مکانیکی شد دستگاه داگر ئوتیپ ساخته شد. این دستگاه که تصویر مثبت تولید میکرد در سال ۱۸۳۹ به نمایش گذاشته شد و بدین ترتیب عصر عکاسی آغاز گردید. اعلام این خبر نیز ویلیام فاکس تالبوت (۱۸۰۰-۱۸۷۷) انگلیسی را ترغیب کرد تا روش عکاسی خود را تکمیل نماید. در روش او نیز از یک نگاتیو کاغذی استفاده میشد که امکان تهیهٔ تصویر مثبت از آن وجود داشت و مراحل تکمیل آن از سال ۱۸۳۳ مستقلاً توسط تالبت آغاز گردیده بود.
انقلابی در صنعت عکاسی و اختراع دوربین متحرک
بعد از کارهایی که جوزف نیئپس و دیگر هنرمندان انجام دادند .در سال 1884، جورج ایستمن مخترع آمریکایی ایده ای را مطرح کرد که انقلابی در صنعت عکاسی ایجاد کرد. اختراع پیشگامانه ایستمن، رول عکاسی بود. این رول ها از اولین مواردی بودند که در دوربین مورد استفاده قرار می گرفتند.
اندکی بعد از آن و در طلوع قرن بیستم (سال 1900) نخستین دوربین متحرک نیز اختراع گردید.
چاپ عکس رنگی
همزمان چاپ عکس رنگی نیز پا به عرصه وجود نهاد. نخستین عکس رنگی از یک روبان که در سال 1861 توسط جیمز کلرک ماکسول عکسبرداری شده است
در سال1839 شیمیدان و ستاره شناس انگلیسی جان هرشل استفاده از سدیم تیو سولفات روشی را برای تهیه نسخه نگاتیو روی شیشه ابداع کرد که بهمرور جایگزین نگاتیوهای کاغذی شد.
تئوری عکس رنگی سهرنگ، توسط جیمز کلرک ماکسول فیزیکدان انگلیسی در سال 1855 پیشنهاد شده بود. برپایه نظریه او، نور مرئی از سه رنگ اساسی قرمز و زرد و آبی، تشکیل شدهاست. پس فیلمی از سه لایه ساخت که هر لایهٔ آن نسبت به یکی از سه رنگ های اولیه حساس بود و توانست نخستین عکسرنگی را در سال 1861 به ثبت برساند.
نقطه عطف در تاریخ عکاسی
بالاخره در سال 1874، یک شرکت انگلیسی اولین شیشههای خشک عکاسی را به بازار عرضه کرد و عکاسی جنبهٔ عملی به خود گرفت. اما حمل و نقل مقدار زیادی شیشه ای، از لحاظ سنگینی و شکنندگی، یکی از مشکلات پیش روی بود تا اینکه در سال 1871 ریچارد مادوکس، فیزیک دان و عکاس انگلیسی با ابداع فیلم عکاسی ژلاتینی، زمان عکسبرداری را کوتاه کرد و جابهجایی فیلم های عکاسی را راحت نمود که نقطه عطفی در تاریخ عکاسی محسوب میشود.
جرج ایستمن آمریکائی در سال 1884 فیلم رول را که فیلمی از جنس پلاستیک آغشته به امولسیون ژلاتینی است را ابداع کرد و با ساخت دوربین جعبه ای در سال 1881، عکاسی را برای مردم عادی مقرون به صرفه نمود و تحول مهمی در عکاسی ایجاد کرد.
در طول دهه های بعد، دوربین های جدیدتری اختراع و ساخته شدند. به نحوی که عکاسی به هنری فراگیری در بین مردم تبدیل شد و روزانه هزاران هزار عکس رنگی و سیاه و سفید در سراسر دنیا از مناظر و افراد و اشخاص تهیه می شد.